Hành trang vượt “ải cuối” cho Cóc Ao làng

Để tốt nghiệp Ao làng, Cóc sẽ phải qua “ải cuối” là Khóa luận tốt nghiệp (Capstone Project). Vậy Đồ án tốt nghiệp có gì “khoai” và Tết này Cóc có thể tận dụng thời gian để chuẩn bị trước những gì? Để Cóc cần học số này “mách nước” cho bạn nhé.

Ở FPTU, Khoá luận tốt nghiệp (KLTN) là môn học cuối cùng trong học kì 9, chiếm 10 tín chỉ trong khung chương trình của tất cả các ngành. Đây là “chốt chặn” cuối cùng trong đời sinh viên, đồng thời cũng là “sân khấu” để bạn “phô diễn” túi kiến thức, kỹ năng đã tích cóp được sau bao năm dùi mài kinh sử.

KLTN là dịp rất tốt để các Cóc:

•    Tổng hợp tất cả kiến thức đã học trên mọi phương diện.

•    Rèn luyện tính tự chủ và tinh thần trách nhiệm.

•    Tạo ra sản phẩm chất lượng, bám sát nhu cầu thực tế của thị trường.

Thế nên, các Cóc nhỏ năm nhất, năm hai chớ chủ quan mình còn nhiều thời gian, hãy bắt đầu bước chạy đà và góp nhặt dần cho “túi càn khôn” tri thức của mình nhé.

1.  Xác định hướng đi cho mình

Mỗi chuyên ngành đều chia thành các chuyên ngành hẹp hay các mảng nhỏ hơn. Ví dụ Lập trình Phần mềm có các mảng về Web (Front-end, Back-end), ứng dụng di động, nhúng (IoT), Machine Learning…; Thiết kế Đồ họa có làm phim, thiết kế ấn phẩm truyền thông, thiết kế tương tác người dùng…; khối ngành Ngôn ngữ thì có biên/phiên dịch, mảng nghiên cứu ngôn ngữ hoặc mảng du lịch…

Tết này, Cóc hãy dành ra ít thời gian để tìm hiểu chi tiết về yêu cầu, kiến thức cần có và triển vọng nghề nghiệp của các mảng trong ngành học của mình. Xác định được hướng đi sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian và tránh bị lan man, chệch hướng trong bể kiến thức sau này.

2.  Kỹ năng cứng phải thật… “mềm”

Điều tiên quyết cho bất cứ ngành học nào là kiến thức chuyên môn phải thật vững. Trong các học kì đầu, Cóc hãy chú tâm hơn vào các môn lý thuyết vì đó là những “viên gạch” đầu tiên của “bức tường thành”. Ví dụ, với dân SE và IA, nên nắm rõ cách máy tính vận hành, xử lý/lưu trữ dữ liệu; SE nên tập trung thêm vào OOP, cơ sở dữ liệu, cấu trúc dữ liệu và giải thuật. Còn IA nắm về mã máy, hợp ngữ (Assembly) và mạng máy tính (network); dân Đồ họa không được bỏ qua phần bố cục, typography, nguyên lý màu sắc, ánh sáng…

Bạn nên nhớ, ngôn ngữ lập trình cũng chỉ là một công cụ, tương tự như Adobe PhotoShop, Illustrator… nên khi bạn nắm rõ nguyên lý, nguyên tắc, đã hình thành tư duy lập trình, tư duy thiết kế thì việc học một ngôn ngữ mới cũng chỉ như là làm quen với một công cụ mới thôi.

Mindset vẫn là cốt lõi. “Kỹ năng cứng phải thật mềm” nghĩa là bạn nhuần nhuyễn và có thể ứng dụng linh hoạt kiến thức chuyên môn của mình để giải quyết vấn đề.

3.  Kỹ năng mềm phải thật… “cứng”

KLTN sẽ do nhóm 3-5 người làm trong khoảng 14 tuần. Vậy nên kỹ năng làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, quản lý thời gian và quản trị con người là cực kì cần thiết. Kỹ năng giao tiếp ở đây không chỉ là giữa các thành viên với nhau mà còn giữa nhóm với Giảng viên hướng dẫn, với khách hàng (nếu nhóm bạn chọn làm đề tài cho doanh nghiệp). Ngoài ra Cóc còn cần kỹ năng thuyết trình để buổi bảo vệ trước Hội đồng chuyên môn diễn ra suôn sẻ nữa.

Những điều này Cóc có thể trau dồi dần trong quá trình học. Tin rằng môi trường tại FPT Edu đã và đang “training” cho bạn rất nhiều rồi đúng không.

4.  Kỹ năng bổ trợ khác

Nếu ví 3 mục trên tương ứng với “thực đơn” (phần 1), “món chính” (phần 2) và “nước uống” (phần 3) thì phần 4 này sẽ là “món ăn kèm” hoặc “topping” để bữa ăn thêm đậm vị và đủ đầy. Vậy các kỹ năng cần thêm là gì? Điều này tùy vào từng chuyên ngành cụ thể.

Ví dụ với Cóc IT, làm việc nhóm trên một source code chung và trong dự án lớn như Capstone Project đòi hỏi nhóm phải biết dùng git và các công cụ của git (GitHub, GitLab, BitBucket…). Để tự động hóa quy trình code (validate, test, đóng gói…) hay quản lý thư viện (plugins, dependencies) sử dụng trong dự án, bạn có thể tìm đến Maven. Nếu bạn cần đóng gói và deploy ứng dụng trên Server, Docker sẽ là trợ thủ đắc lực cho bạn.

Về phía Front-end, bạn có thể tự trang bị kiến thức về UX/UI để tăng độ thẩm mỹ và nâng cao trải nghiệm người dùng. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo về ngôn ngữ thiết kế Material Design để tăng tốc độ code cũng như chuẩn hóa về mặt thiết kế cho giao diện của mình. Một số bộ thư viện hoặc framework phổ biến cho Front-end là Bootstrap 4, Angular, ReactJS, VueJS.

Về mảng Back-end, bạn nên tìm hiểu về nguyên lí REST và tiêu chuẩn thiết kế API là RESTful API. Một điểm quan trọng nữa là kiến trúc phần mềm (software architecture) và mô hình thiết kế phần mềm (design patterns), có thể kể đến như kiến trúc microservices, mô hình MVC, mô hình 3 lớp (3-layer)…

Để viết tài liệu tốt, kỹ năng Microsoft Word cũng khá quan trọng. Ngoài ra, bạn cần nắm thật vững ngôn ngữ UML (về quy chuẩn của các loại biểu đồ, ý nghĩa của các ký hiệu được dùng trong từng loại) để viết trong bản đặc tả phần mềm.

Hầu hết những kiến thức này bạn sẽ được học ở trường, nhưng để hiểu rõ và áp dụng được thì rất cần sự đầu tư thời gian của mỗi cá nhân.

5.  Lên ý tưởng, tìm chiến hữu và Giảng viên hướng dẫn

Trong vài học kỳ trở lại đây, các Cóc Cụ Ao làng đã cho phép Cóc được tự lập nhóm đồ án và tự tìm người dẫn dắt cho mình (mentor). Vậy nên sau khi bạn xác định được hướng đi, hãy tranh thủ tìm kiếm những người đồng chí càng sớm càng tốt nhé. 

Cóc nên lập nhóm có các thành viên bổ khuyết được cho nhau, vì ngoài việc cùng làm, chúng ta còn có thể trao đổi để mở mang thêm về những điều mình chưa biết. Hơn nữa, việc mỗi người mạnh một mảng sẽ giúp bao quát công việc được tốt hơn. 

Việc chọn nhóm sớm còn có một lợi thế là các bạn sẽ có nhiều thời gian để hiểu nhau hơn và vì một tương lai “pass” đồ án và “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Về mặt ý tưởng của đề tài, nếu đã có ý tưởng riêng, cả nhóm có thể đề xuất với mentor để gửi lên xin trường duyệt, còn nếu chưa có thì các bạn có thể chọn trong các đề tài mà mentor đưa ra. Khi đã có đề tài thì bạn đừng vội bắt tay vào làm luôn mà nên phân tích cẩn thận yêu cầu để tránh trật nhịp nhé.

Tết đến Xuân về là lúc Cóc tự tạo cho mình một khởi đầu mới. Có rất nhiều thứ để chuẩn bị nên hãy tận dụng 2 tuần nghỉ thật khôn ngoan để vạch sẵn kế hoạch học tập cho bản thân mình nhé. 

Cóc đọc và Những người bạn hy vọng bài viết này giúp được bạn ít nhiều trên hành trình sắp tới. Chúc bạn một năm mới nhiều sức khỏe, may mắn và sự khởi đầu tốt đẹp.

Bút Bay